Postępowanie w sprawach gospodarczych.

Postępowanie w sprawach gospodarczych.

W poprzednim wpisie pisałam o tym jak wygląda windykacja roszczeń w postępowaniu sądowym. Dzisiaj natomiast skupię się na przedstawieniu tego czym różni się takie postępowanie w przypadku, gdy stronami postępowania są przedsiębiorcy. Na wstępie należy wskazać, że specyfika obrotu gospodarczego podmiotów profesjonalnych skłoniła polskiego ustawodawcę do przywrócenia odrębnego postępowania w sprawach gospodarczych. Nastąpiło to mocą ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Warto wskazać, że nieznajomość prawa w przypadku trybu postępowania gospodarczego może doprowadzić do przegrania procesu.

 

Kto jest przedsiębiorcą?

Zgodnie z definicją legalną zawartą w ustawie Prawo Przedsiębiorców: przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą. Przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. 

Sprawy gospodarcze. Definicja.

Sprawami gospodarczymi są między innymi sprawy ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, nawet gdyby strona zaprzestała prowadzenia działalności. Do katalogu spraw gospodarczych należą ponadto sprawy ze stosunku spółki oraz sprawy z umów o roboty budowlane, umów leasingu czy z zakresu prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego. Katalog spraw gospodarczych jest zamknięty, a ich pełny zakres został wskazany w art. 458² § 1 k.p.c. Sprawami gospodarczymi nie są natomiast według ustawy, sprawy o podział majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej po jej ustaniu, ani też o wierzytelność nabytą od osoby niebędącej przedsiębiorcą, chyba że powstała ze stosunku prawnego w zakresie działalności gospodarczej. Przepisy dotyczące postępowania gospodarczego znajdują się w kodeksie postępowania cywilnego (art. od 458¹ do 458¹³).

 

Postępowanie dowodowe. Prekluzja dowodowa i ograniczenie dowodu z zeznań świadków.

W trybie postępowania gospodarczego powód ma obowiązek powołać wszelkie twierdzenia i dowody już w pozwie, natomiast pozwany w odpowiedzi na pozew. Z założenia ustawodawcy takie rozwiązanie ma sprzyjać przyspieszeniu procesu pomiędzy stronami. Przepisy są jednak bardzo restrykcyjne i jeśli inne istotne okoliczności lub dowody pojawią się na późniejszym etapie procesu istnieje duże ryzyko ich pominięcia przez sąd jako spóźnione. Od powyższej zasady ustawa przewiduje wyjątki, tj. gdy sędzia zobowiąże nas do przedłożenia kolejnego pisma procesowego, w którym będziemy mogli powołać nowe dowody lub gdy strona uprawdopodobni, że nie mogła ich powołać wcześniej lub, że potrzeba ich powołania wynikła później. Sędziowie jednak różnie do tego podchodzą – dlatego najlepiej zadbać o to, aby wszystkie twierdzenia i dowody skompletować w momencie składania pozwu (lub odpowiedzi na pozew). W przeciwnym wypadku – nawet gdy dysponujemy kluczowym dla sprawy dowodem – możemy przegrać postępowanie tylko dlatego, że za późno powołaliśmy dany dowód. 

Przepisy regulujące postępowanie gospodarcze wskazują dodatkowo, że dowód z zeznań świadków może zostać dopuszczony przez sąd jedynie wtedy, gdy po wyczerpaniu innych środków dowodowych lub w ich braku, pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. W praktyce jednak sędziowie dopuszczają zeznania świadków w postępowaniu gospodarczym niezależnie od dowodów z dokumentów.

 

Adres e-mail w pierwszym piśmie procesowym.

Pozew w postępowaniu gospodarczym powinien oprócz dotychczasowych elementów zawierać dodatkowo adres poczty elektronicznej powoda lub jeśli powód nie dysponuje adresem e-mail – oświadczenie o nieposiadaniu takiego adresu. Niewskazanie adresu poczty elektronicznej (lub oświadczenia) jest traktowane jako brak formalny, przez który może dojść do zwrotu pozwu. W praktyce zdarza się to niestety bardzo często. Zwrot pozwu zazwyczaj nie będzie powodował negatywnych konsekwencji oprócz wydłużenia czasu dochodzenia roszczeń. Niemniej jednak, należy pamiętać, że gdy składamy pozew w ostatnim dniu terminu przedawnienia roszczenia, nieuzupełnienie braku formalnego w terminie spowoduje zwrot pozwu, a to bezpośrednio doprowadzi do przedawnienia się dochodzonego roszczenia.

 

Wniosek o rozpoznanie sprawy z pominięciem przepisów odnoszących się do spraw gospodarczych.

Taki wniosek można zawrzeć w pozwie (lub w odpowiedzi na pozew)– w przypadku gdy jedna ze stron nie jest przedsiębiorcą albo prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą jako osoba fizyczna. Sąd gospodarczy po otrzymaniu pozwu zbada, czy sprawa jest sprawą gospodarczą. Jeżeli okaże się, że sprawa nie ma takiego charakteru, przekaże ją sądowi właściwemu do rozpoznania sprawy, w terminie miesiąca od dnia wdania się w spór co do istoty sprawy przez pozwanego. Po upływie tego terminu sąd gospodarczy będzie zobligowany do rozpoznania sprawy z pominięciem przepisów działu odnoszącego się do postępowania gospodarczego.

 

Niekorzystne skutki zaniechania próby polubownego rozwiązania sporu.

Zgodnie z przepisami regulującymi postępowanie gospodarcze i niezależnie od wyniku sprawy sąd może obciążyć kosztami procesu w całości lub części stronę, która przed wytoczeniem powództwa zaniechała próby dobrowolnego rozwiązania sporu, uchyliła się od udziału w niej lub uczestniczyła w niej w złej wierze i przez to przyczyniła się do zbędnego wytoczenia powództwa lub wadliwego określenia przedmiotu sprawy. Aby więc uniknąć przykrych konsekwencji, które może nałożyć na nas sędzia, warto podjąć minimalny wysiłek w celu przedsądowego wezwania dłużnika do zapłaty. W takim wezwaniu należy natomiast wskazać, że jesteśmy gotowi do polubownego rozwiązania sporu. O przedsądowym dochodzeniu roszczeń, możecie przeczytać w artykule „Przedsądowe dochodzenie roszczeń”.

 

Umowa dowodowa.

Na koniec chciałabym wspomnieć o możliwości zawarcia pomiędzy stronami umowy dowodowej. Zgodnie z przepisami dotyczącymi postępowania gospodarczego strony mogą się umówić o wyłączenie określonych dowodów w postępowaniu w sprawie z określonego stosunku prawnego powstałego na podstawie umowy. Umowa dowodowa musi być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności, albo w formie ustnej przed sądem. Warto wskazać, że objęcie umową dowodową dowodu przeprowadzonego przed sądem przed jej zawarciem nie pozbawia go mocy dowodowej. Natomiast po jej zawarciu, sąd nie dopuści z urzędu dowodu wyłączonego umową dowodową. Na chwilę obecną umowa dowodowa nie jest często stosowanym środkiem prawnym pomiędzy stronami procesu, najprawdopodobniej dlatego, że najczęściej skłócone ze sobą strony muszą dojść do wspólnego wypracowania jej brzmienia, a to w przypadku trwającego już procesu nie jest sprawą ani łatwą ani przyjemną. 

 

Jeśli szukacie wsparcia w przygotowaniu pozwu (lub odpowiedzi na pozew) w postępowaniu gospodarczym, zapraszam do kontaktu poprzez formularz kontaktowy. Chętnie odpowiem na wszystkie pytania oraz zaproponuję warunki współpracy z Kancelarią.