Odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Z tego artykułu dowiecie się czym jest osobista odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, na jakich zasadach odpowiadają za długi spółki, na kim spoczywa ciężar dowodu w przypadku wytoczenia przez wierzyciela procesu przeciwko członkom zarządu oraz co to znaczy, że owa odpowiedzialność jest solidarna.

Jakie przesłanki muszą zostać spełnione, aby członek zarządu odpowiadał za zobowiązania spółki jak za swoje własne?

W pierwszej kolejności warto przytoczyć wspomniany powyżej art. 299 k.s.h., z którego owa odpowiedzialność członka zarządu sp. z o.o. wynika. Zgodnie z tym przepisem:

Art. 299 § 1 k.s.h.:

Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.

Jak widać powyżej, odpowiedzialność członka zarządu aktualizuje się dopiero w momencie, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Powyższe oznacza, że wierzyciel najpierw musi rozpocząć windykację swoich roszczeń przeciwko spółce, tj. pozwać spółkę o zapłatę, uzyskać korzystny wyrok lub nakaz zapłaty, następnie wszcząć postępowanie egzekucyjne, uczestniczyć aktywnie w egzekucji majątku spółki, itd. Dopiero w momencie wydania przez komornika sądowego postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na bezskuteczność egzekucji wobec spółki z o.o., wierzyciel staje się uprawniony do wystosowania powództwa o zapłatę do członka zarządu spółki.

Charakterystyka odpowiedzialności członków zarządu.

Należy wskazać, że odpowiedzialność członków zarządu ma charakter osobisty, co oznacza, że w przypadku niewypłacalności spółki, wierzyciele będą mogli dochodzić swoich roszczeń również z majątku prywatnego członka zarządu.

Ponadto, taka odpowiedzialność ma charakter nieograniczony, co oznacza, że wierzyciel może sięgnąć do majątku członka zarządu w celu zaspokojenia swoich wszystkich roszczeń wobec spółki, wobec których egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna. Ponadto, wierzyciel może wystąpić z takim powództwem również do członka zarządu, który ustąpił z pełnienia tej funkcji, a pełnił ją w momencie zaciągania przez spółkę zobowiązania wobec wierzyciela. Co więcej odpowiedzialność za zobowiązania spółki jest również solidarna, co oznacza że członkowie zarządu spółki wspólnie odpowiadają swoim majątkiem osobistym do wysokości niezaspokojonego zobowiązania wobec wierzyciela.

Jest to również odpowiedzialność solidarna, polegająca na tym, że dłużnicy odpowiadają całym swoim majątkiem do wysokości istniejącego zobowiązania, przy czym nie ma znaczenia to który z dłużników zaspokoi wierzyciela. Wystarczy, że zrobi to jeden z członków zarządu i zobowiązanie zapłaty wygasa w stosunku do wszystkich pozostałych współdłużników. W przypadku, gdy tylko jeden z nich „spłaci” wierzyciela, będzie on posiadał tzw. regres wobec pozostałych współdłużników. Najlepiej zobrazować to na przykładzie:

Spółka ABC sp. z o.o. nie zapłaciła faktur za usługi sprzątające firmie sprzątającej XYZ. Roszczenie spółki XYZ wobec spółki ABC wynosi 20.000,00 zł. Spółka XYZ pozwała spółkę ABC i uzyskała nakaz zapłaty na kwotę 20.000,00 zł. Egzekucja z majątku spółki ABC okazała się bezskuteczna. Spółka XYZ pozwała więc dwóch członków zarządu spółki ABC o zapłatę 20.000,00 zł i uzyskała nakaz zapłaty na wskazaną kwotę. Członkowie zarządu spółki ABC są zobowiązani do solidarnej zapłaty 20.000,00 zł spółce XYZ. Jako, że jeden z członków zarządu dysponował taką kwotą w gotówce postanowił spłacić wierzyciela, czyli spółkę XYZ w całości. Zapłata całości kwoty przez jednego tylko członka zarządu zwolniła z odpowiedzialności za dług drugiego członka zarządu spółki ABC. Teraz pierwszy członek zarządu spółki ABC posiada roszczenie regresowe do drugiego członka zarządu spółki ABC o zwrot kwoty 10.000,00 zł.

Warto wskazać, że w przypadku utraty bytu prawnego spółki z o.o., czyli gdy spółka przestaje istnieć, wierzyciel może od razu wystąpić z żądaniem zaspokojenia swojego roszczenia do członków zarządu, bez konieczności uprzedniego pozyskiwania tytułu egzekucyjnego przeciwko spółce. Taki proces jest jednak trudny do przeprowadzenia z perspektywy wierzyciela, gdyż spoczywa na nim ciężar udowodnienia zasadności i wysokości roszczenia. Były członek zarządu może negować istnienie całego roszczenia oraz podważać jego wysokość. Wierzyciel w takim postępowaniu będzie zatem musiał wejść w spór merytoryczny z dłużnikiem co do zasadności roszczenia, w związku z czym taki proces będzie znacznie bardziej skomplikowany niż w przypadku gdyby wierzyciel dysponował postanowieniem o bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce.

Bezskuteczność egzekucji.

Oprócz przedłożenia przed sądem postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na bezskuteczność egzekucji, wierzyciel może w inny sposób udowodnić przesłankę z art. 299 k.s.h. uprawniającą go do złożenia pozwu przeciwko członkom zarządu spółki. Na przykład, gdy jedynym majątkiem spółki jest nieruchomość obciążona długami przewyższającymi jej wartość, lub gdy inny wierzyciel spółki udowodnił bezskuteczną egzekucję. Dowody takie mogą obejmować postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, postanowienie o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, plan podziału sum pieniężnych, wykaz majątku spółki lub księgi handlowe, bilans lub sprawozdanie finansowe spółki.

Co w sytuacji, gdy zobowiązanie stało się wymagalne po rezygnacji z funkcji członka zarządu?

Członkowie zarządu odpowiadają za konkretne zobowiązania spółki, które istniały w czasie, gdy byli członkami zarządu, nawet jeśli zobowiązanie staje się wymagalne po ich rezygnacji z funkcji. Powyższe oznacza, że jeśli dany członek zarządu zaciągnął zobowiązanie z tytułu umowy pożyczki w imieniu spółki, ale w umowie strony określiły datę zwrotu kwoty pożyczki na za 3 lata, to ów członek zarządu pomimo ustąpienia z pełnienia funkcji przed obowiązkiem zwrotu kwoty pożyczki przez spółkę, w przypadku bezskuteczności egzekucji z majątku spółki, będzie odpowiadał całym swoim majątkiem.

Należy więc podkreślić, że członek zarządu ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki również po wykreśleniu go z Krajowego Rejestru Sądowego. Dla odpowiedzialności członka zarządu z art. 299 k.s.h. wystarczy samo istnienie zobowiązania spółki, w czasie, gdy był on członkiem zarządu, nie jest konieczna wymagalność zobowiązania w tym czasie, która może nastąpić już po zaprzestaniu pełnienia przez członka jego funkcji. Wierzyciel może pozwać także osoby, które już nie są w składzie zarządu, ale zobowiązanie powstało za ich kadencji.

Okoliczności wyłączające odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o.

Przepis art. 299 k.s.h. oprócz ogólnej zasady kształtującej odpowiedzialność członków zarządu spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, zawiera również katalog okoliczności wyłączających tą odpowiedzialność.

Zgodnie z § 2 art. 299 k.s.h.: Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.

Zgodnie z powyższym, istnieje więc kilka przypadków, w których członek zarządu może uniknąć odpowiedzialności za zaciągnięte przez spółkę zobowiązania. Warto jednak pamiętać, że w przypadku pozwania członka zarządu o zapłatę za długi spółki, członek zarządu jako strona pozwana musi się odpowiednio bronić. Przepis art. 299 § 2 k.s.h. oprócz tego, iż wskazuje okoliczności wyłączające odpowiedzialność członka zarządu to również nakłada na niego tzw. ciężar dowodu polegający na wykazaniu, iż owe przesłanki do wyłączenia odpowiedzialności zaszły. Praktyka pokazuje jednak, że w niektórych sytuacjach jest to niezwykle trudne.

Jeśli interesują Was okoliczności wyłączające odpowiedzialność członka zarządu, na podstawie których członek zarządu będzie mógł się zwolnić z odpowiedzialności za długi spółki, zapraszam do lektury mojego następnego artykułu, w którym szczegółowo omówię ww. tematykę.

Ponadto, jeśli szukacie wsparcia w skutecznej windykacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub windykacją członków jej zarządu lub nie wiecie jak odzyskać swoje pieniądze od spółki, którą wykreślono z rejestru sądowego, zapraszam do kontaktu poprzez formularz kontaktowy. Chętnie odpowiem na wszystkie pytania oraz zaproponuję Państwu warunki współpracy z Kancelarią.